Για να είσαι άνδρας χρειάζεται μια εργασία, μια διαρκής προσπάθεια που δεν φαίνεται να χρειάζεται για τις γυναίκες. Η κατοχή του χρωματοσώματος Υ ή των γεννητικών οργάνων δεν αρκεί για να προσδιορίσει το ανθρώπινο αρσενικό.
Φράσεις σαν: “φέρσου σαν άνδρας” ή “οι άνδρες δεν κλαίνε” ή “απέδειξε πως είσαι άνδρας” ή “κρίμα τα παντελόνια που φοράς”, μας δείχνουν ότι η αρρενωπότητα, ο ανδρισμός, η ανδροπρέπεια δεν είναι τόσο φυσική όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Είναι κάτι που πρέπει ν’ αποκτηθεί και να αποδεικνύεται συνεχώς.
Έτσι όλο αυτό σημαίνει την αγωνιώδη προσπάθεια του αρσενικού να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και την οδύνη του όταν δεν το καταφέρνει. Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα (τεράστιο και πολύπλοκο) που φέρνει μεγάλο άγχος στους άνδρες είναι η μη έκφραση των συναισθημάτων από τους άνδρες. Πολλοί μάλιστα αλλά και πολλές πιστεύουν ότι τα μόνα συναισθήματα που βιώνουν οι άνδρες είναι ο θυμός και ο πόθος.
Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι είναι ένας μύθος να πιστεύουμε πως οι άνδρες έχουν μικρότερη συναισθηματική ικανότητα από τις γυναίκες.
Διαπιστώνω ότι τα συναισθήματα των ανδρών είναι εξίσου έντονα και ποικίλα με τα συναισθήματα των γυναικών. Εκείνο όμως που κάνει την διαφορά είναι ότι οι άνδρες δυσκολεύονται να διαβάσουν και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους. Δουλεύοντας στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής “Δαφνί” στο Τμήμα Απεξάρτησης με αλκοολικούς (18 άνω) έχω να θυμηθώ διάφορα παραδείγματα σχετικά: Σε ομάδες με άντρες όταν ζητείται να βρουν τι αισθάνονται οι απαντήσεις που παίρνω συνήθως είναι: τίποτε, εντάξει, καλά, δεν ξέρω ή διάφορες σκέψεις που τους απασχολούν. Επίσης θυμάμαι μια απάντηση που είναι πολύ χαρακτηριστική: δεν βρίσκω για ποιον λόγο να μιλήσω για τα προβλήματά μου αφού πρώτα δεν τα έχω λύσει.
Εφ’ όσον λοιπόν δεν γνωρίζουν τι ακριβώς αισθάνονται δεν μπορούν και να το εκφράσουν. Αυτό βέβαια συμβαίνει γιατί οι άνδρες μαθαίνουν από παιδιά να κρύβουν τα συναισθήματά τους, να τα αγνοούν και να απομονώνονται.
Όταν οι άνδρες δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους καταφεύγουν στην λογική και στην εκλογίκευση. Δηλαδή συζητάνε με λογικό, αποστασιοποιημένο και ορθολογικό τρόπο για τα συναισθήματά τους. Αυτός ο άνδρας που λειτουργεί με αυτό τον τρόπο μπορεί τι μία μέρα να λέει πως νιώθει υπέροχα και την άλλη να πάθει καρδιακή προσβολή.
Είναι ο άνδρας που ενώ είναι πτώμα από την κούραση και τις υποχρεώσεις δεν αντέχει, υποφέρει από μοναξιά και πνίγεται και παρ’ όλα αυτά δέχεται να κάνει και τρίτη δουλειά ή να κάτσει περισσότερες ώρες στο γραφείο. Είναι ο άνδρας που ενώ είναι γεμάτος από όνειρα, νιώθει κουρασμένος, ταλαιπωρημένος, αδικημένος και έχει να πάει διακοπές πολλά-πολλά χρόνια.
Ουσιαστικά πρόκειται για τον άνδρα που δεν μπορεί να αφουγκραστεί τα άπειρα μηνύματα που του στέλνει το σώμα του. Πολλοί άνδρες πιστεύουν πως αν σκέφτονται λογικά θα μπορούν να απωθήσουν τα δυσάρεστα συναισθήματά τους. Αυτός ο συναισθηματικός περιορισμός των ανδρών συμβάλλει στην ανάπτυξη αγχωδών διαταραχών.
Επίσης η μη εύρεση αποτελεσματικών μέσων για την μείωση της έντασης αυξάνει το επίπεδο του άγχους και είναι δυνατόν να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, έλκος, χρόνια κόπωση, κατάθλιψη, καρκίνο και εξάρτηση από ουσίες.
Στην θεραπεία οι άνδρες αποκαλύπτουν σιγά-σιγά μια βαθιά τους επιθυμία για εγγύτητα, παρ’ ότι αυτή η αναγνώριση συνοδεύεται από κάποιο φόβο. Ένας ασθενής που ο γάμος του κινδύνευε είπε: θέλω να μπορώ να νιώσω κοντά στην γυναίκα μου, όμως ο μόνος τρόπος που ξέρω είναι το σεξ.
Πέρασα 50 ολόκληρα χρόνια κρύβοντας τα συναισθήματά μου. Τώρα που προσπαθώ να τα εκφράσω δεν νιώθω άνετα, ντρέπομαι και φοβάμαι. Πολλοί είναι οι άνδρες που διψούν για στενές σχέσεις με τις συζύγους τους, τα παιδιά τους, τους γονείς τους, και πιο ειδικά με τους πατέρες και τους φίλους.
Δυστυχώς όμως πνίγουν αυτή τους την ανάγκη γιατί έχουν διδαχθεί ότι όλα αυτά έρχονται δεύτερα σε σύγκριση με τον πραγματικό τους ρόλο στην ζωή που είναι να είναι ανταγωνιστικοί, ισχυροί να έχουν τον έλεγχο και να πετύχουν και να κερδίζουν πολλά χρήματα.
Π.χ. Όταν αποφάσισα να ανοίξω δική μου δουλειά αφοσιώθηκα ολόψυχα σε αυτή. Κάθε πρωί σηκωνόμουν στις 3.00 και έφτανα στην δουλειά στις 4.00 και δούλευα μέχρι τις 11 το βράδυ. Για να στήσω την επιχείρησή μου δούλευα 7 ημέρες την βδομάδα για 6 χρόνια χωρίς καμία αργία. Συνέχισα με αυτό το ρυθμό μέχρι τα 48 μου που έπαθα καρδιακή προσβολή.
Η ένταση λοιπόν και οι υποχρεώσεις κάνουν τους άνδρες πιο ευάλωτους και πιο ευπαθείς στην ανάπτυξη σωματικών και συναισθηματικών προβλημάτων.
Σεξουαλικά θέματα
Ο άνδρας συνειδητοποιεί την ταυτότητά του και τον ανδρισμό του από την σεξουαλική του δραστηριότητα, το πέος του και από την αναπαραγωγική του ικανότητα. Πλήθος είναι οι άνδρες που κατατρέχονται από τον ανδρισμό τους και οι οποίοι στην πραγματικότητα δεν θεωρούν το γεννητικό τους όργανο ως μέσο απόλαυσης, αλλά ως εργαλείο ως τρόπος επίδειξης.
Από το 1990 και μετά σύμφωνα με μία έρευνα που έγινε σε ιατρικά κέντρα, στις μισές τουλάχιστον περιπτώσεις που άνδρες επισκέφθηκαν ένα ιατρικό κέντρο παραπονούμενοι για μερική ή ολική απώλεια της ικανότητας στύσης ήταν αυτοί που από το άγχος τους και μόνο αναζητούσαν το τέλειο πέος. Οι άνδρες μεγαλώνουν με μία εγγραφή στην βεβαιότητα ότι η σεξουαλική τους δραστηριότητα επιβεβαιώνει το φύλο: Ο άνδρας είναι άνδρας όταν βρίσκεται σε στύση. Κάθε δυσκολία λοιπόν τέτοιου είδους αποτελεί πηγή άγχους και μεγάλης απελπισίας.
Ο ρόλος της φιλίας
Άλλο θέμα που δημιουργεί άγχος στους άνδρες, είναι ότι οι περισσότεροι δεν έχουν φίλους αυτό που λέμε εμείς οι γυναίκες «κολλητό». Η φιλία έχει ζωτική σημασία για την καριέρα, τον γάμο, την οικογένεια, το γόητρο και την υγεία των ανδρών.
Οι άνδρες που θεωρούν την οικειότητα σημαντική και την έχουν ανάγκη αναφέρουν μικρότερο βαθμό άγχους και μεγαλύτερη σιγουριά για το μέλλον σε σχέση με τους υπόλοιπους.
Οι άνδρες διαμορφώνουν διαστρεβλωμένη αντίληψη της πραγματικότητας όταν δεν μοιράζονται τις βαθύτερες ανησυχίες τους με άλλους άνδρες. Όταν δεν αποκαλύπτουν σε άλλους άνδρες τις αδυναμίες, τις απογοητεύσεις, τους φόβους και τα όνειρά τους αρχίζουν να πιστεύουν ότι μόνο αυτοί νιώθουν έτσι.
Βέβαια αυτός ο τρόπος ζωής δίχως φίλους συνδέεται και με την ομοφυλοφοβία των ανδρών. Πιστεύω πως έχουμε υποτιμήσει σε μεγάλο βαθμό την ένταση και το μέγεθος της αγωνίας αυτής. Η ομοφυλοφοβία είναι το σημαντικότερο στήριγμα της αυστηρής και παραδοσιακής αντίληψης των ανδρών για την ανδρική συμπεριφορά. Για πολλούς άνδρες, όποια ενέργεια δεν μοιάζει ανδρική ταυτίζεται με θηλυπρεπή ή ακόμη και με ομοφυλοφιλία.
Τις περισσότερες φορές ο καλύτερος φίλος του άνδρα γίνεται η γυναίκα του. Αυτό βέβαια δημιουργεί πολλά προβλήματα στην περίοδο που το ζευγάρι επιθυμεί να χωρίσει.
Τέλος για να διαχειριστούν οι άνδρες το άγχος τους που τους δηλητηριάζει την ζωή τους και πολλές φορές τους την παίρνει θα ήθελα να κάνω κάποιες προτάσεις:
1. Ν’ αναγνωρίσουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες και να αποδεχθούν την αξία τους.
2. Να κατανοήσουν την ανάγκη τους για εγγύτητα και να βρουν τρόπους για να συνδεθούν με άλλους ανθρώπους.
3. Να κατανοήσουν πόσο επηρεάζονται από την οικογένεια καταγωγής τους και να μπορέσουν να διαφοροποιηθούν με υγιή τρόπο.
4. Να αναγνωρίσουν την ευπάθειά τους, να ζητάνε βοήθεια, να είναι συνεργάσιμοι και να μάθουν να λύνουν τις διαφορές τους χωρίς να καταφεύγουν στην βία.
5. Να καταλάβουν ότι είναι αδύνατο να ελέγχουν τα πάντα και ότι έχουν δικαίωμα στην ξεκούραση, στην χαλάρωση, στο παιχνίδι και στο «δεν πειράζει».
