Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης/burnout αποτελεί ένα φαινόμενο με ραγδαία ποσοστά εμφάνισης και εκδήλωσής του στη σύγχρονη πραγματικότητα, ιδιαίτερα μετά την πανδημία και πιο ειδικά σε συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων (υγεία, τουρισμός).
Τι συμβαίνει σε πραγματικές συνθήκες
Σε πρόσφατη έρευνα, το 77% των εργαζομένων δήλωσαν πως βίωσαν συμπτώματα burnout στην εργασία τους και απέδωσαν την κατάσταση σε έλλειψη αναγνώρισης από την ηγεσία.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) η επαγγελματική εξουθένωση ορίζεται ως: «το σύνδρομο που προκύπτει ως αποτέλεσμα χρόνιου εργασιακού στρες το οποίο δεν έχει αντιμετωπιστεί επιτυχώς». Η σημασία του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης στο σήμερα είναι πολυσύνθετη και επηρεάζει τόσο τους εργαζομένους όσο και τις επιχειρήσεις – οργανισμούς.
Η Γαλάτεια Γεωργίου, Ψυχολόγος ψυχοθεραπεύτρια Iasis At Work και ο Φίλιππος Α. Κουνιάκης Md, PhD, Ψυχίατρος ψυχοθεραπευτής Iasis At Work μας αναλύουν το σύνδρομο αλλά και μας προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης.
Η ευεξία ως προτεραιότητα στο χώρο εργασίας οδηγεί τους εργαζόμενους να ζουν μια υγιή, ουσιαστική και παραγωγική εργασιακή ζωή
Ποια είναι όμως τα συμπτώματα και οι ενδείξεις του burnout που μπορούν να μας προϊδεάσουν ότι βιώνουμε κάτι αντίστοιχο;
«Ένα από τα σημάδια που καταδεικνύουν ότι το άτομο υποφέρει από burn out είναι το συνεχές αίσθημα εξάντλησης και αποσυντονισμού στην εργασία. Επιπλέον, όταν τα άτομα νιώθουν ψυχικά αποστασιοποιημένα ή εκδηλώνουν αρνητικά συναισθήματα ή κυνισμό προς τη δουλειά τους αλλά και όταν έχουν μειωμένη επαγγελματική απόδοση καλό είναι να εξεταστεί το ενδεχόμενο του burnout.
Ταυτόχρονα, όταν μειώνεται σημαντικά η πρόθεση ή επιθυμία των εργαζομένων για εξέλιξη και όποτε η περισσότερη ενέργεια επενδύεται στην καθημερινή «επιβίωση» στο εργασιακό πλαίσιο είναι πολύ πιθανή η αναγνώριση του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης.
Η φυγή από το εργασιακό γίγνεσθαι, η µειωµένη ικανότητα αυτοελέγχου, η εµµονή στην χρήση ουσιών καθώς και η εκδήλωση διαφόρων ψυχοσωµατικών ασθενειών (αλλεργικό άσθµα, αλλεργικές δερµατίτιδες κ.λ.π.) συνοδεύουν ως επί το πλείστον το τρίπτυχο των βασικών συµπτωµάτων.»
Τι προκαλεί την επαγγελματική εξουθένωση στους εργαζόμενους;
«Ο υπερβολικός φόρτος εργασίας αποτελεί μία από τις βασικές αιτίες εμφάνισης burnout. Οι εργαζόμενοι συχνά αισθάνονται αβοήθητοι και ανήμποροι να ανταπεξέλθουν στις προσδοκίες και τους στόχους που έχουν τεθεί. Η άδικη και άνιση αντιμετώπιση στην εργασία τους. Το έλλειμμα εμπιστοσύνης στο εργασιακό πλαίσιο.
Η απουσία του ψυχολογικού δεσμού που νοηματοδοτεί την εργασία. Η ασαφής επικοινωνία από τους προϊσταμένους. Η ελλιπής πληροφόρηση για τα καθήκοντα, τις προσδοκίες και τις προτεραιότητες στην εργασία.
Αισθήματα ματαίωσης και σύγχυσης προερχόμενα από την έλλειψη υποστήριξης και κατανόησης.»
Πώς αντιμετωπίζεται η επαγγελματική εξουθένωση;
«Ολιστική ικανοποίηση των αναγκών των εργαζομένων στον εργασιακό χώρο.
Η οργανωσιακή κουλτούρα, δηλαδή οι κανόνες που καθορίζουν «γιατί υπάρχουμε», «σε τι πιστεύουμε» και «πώς κάνουμε τα πράγματα» διευκολύνει σημαντικά την ανακούφιση από το burnout .
Η ευεξία ως προτεραιότητα στο χώρο εργασίας οδηγεί τους εργαζόμενους να ζουν μια υγιή, ουσιαστική και παραγωγική εργασιακή ζωή.
Η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής πρέπει επίσης να είναι βασικό στοιχείο της εργασιακής κουλτούρας και να παρέχονται οι τρόποι και τα μέσα στους εργαζομένους για να το επιτύχουν.
Τέλος, η μεγαλύτερη αυτονομία και ευελιξία του εργαζόμενου στην εργασία θεωρείται σημαντική ως προς την αντιμετώπιση του burnout. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί παρέχοντας σαφείς προσδοκίες για τα αποτελέσματα και τα όρια στην εργασία.»
