Συγγραφέας, σεναριογράφος, διηγηματογράφος και σίγουρα πολυτάλαντος ο Βαγγέλης Μπέκας με αφορμή το νέο του βιβλίο “Μαύρο Φυλαχτό” που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός μιλάει αποκλειστικά στο Manslife.gr!

Συνέντευξη: Γιώργος Κλάδης

1. Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Πότε νιώσατε ότι η λογοτεχνία και η συγγραφή είναι ο δρόμος της ζωής σας;

Όταν γύρω στα είκοσι διάβασα «το υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι. Βέβαια, οι μελλοντικοί μου αναγνώστες στάθηκαν τυχεροί, καθώς λίγους μήνες μετά διάβασα και Τομ Ρόμπινς. Μ’ αρέσει το δράμα και το γέλιο να εναλλάσσονται. Η μονοτονία με κουράζει.

2. Ένας συγγραφέας γράφει για το κοινό του, για τον εαυτό ή και για τα δύο; Είναι μια λύτρωση για τον λογοτέχνη η συγγραφική διαδικασία και πόσο εύκολη ή επίπονη είναι;

Γράφοντας είναι σαν να ζεις πολλές ζωές μαζί. Είναι όπως όταν διαβάζεις κάτι, αλλά σίγουρα πιο ισχυρό. Ζεις εμπειρίες που δεν τολμάς ή δεν μπορείς να ζήσεις στην κανονική ζωή. Μαθαίνεις εσένα και τους άλλους.

3. Πώς ξεκίνησε η ιδέα του “Μαύρου Φυλαχτού”;

Μόλις διάβασα σ’ ένα ιστορικό εγχειρίδιο ότι όταν κάποιος σκότωνε γυναίκα στο Σούλι, όφειλες για εκδίκηση να σκοτώσεις τέσσερις άντρες από τη φάρα του φονιά, συγκλονίστηκα. Όμως δεν αρκέστηκα εκεί, εμείς οι καλλιτέχνες είμαστε μεγάλα κλεφτρόνια. Συνειδητοποίησα, λοιπόν, ότι η ιδιαιτερότητα της σουλιώτικης βεντέτας θα μου έδινε πλούσια πλοκή. Ιστορικό μυθιστόρημα και θρίλερ μυστηρίου. Σε μια συγκλονιστική εποχή. Οι Γάλλοι επαναστάτες γκρεμίζουν τους Βενετούς και καταφθάνουν στα Επτάνησα με νέες ιδέες και ιδανικά, ενώ λίγο πιο κει τα Γιάννενα των Οθωμανών και το ελεύθερο Σούλι. Στα τότε σύνορα Ανατολής και Δύσης συνέβαινε μια κοσμογονία.

4. Στο βιβλίο σας ισορροπείτε με απίστευτη δεξιοτεχνία ανάμεσα στη μυθοπλασία και τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο σαν διαδικασία και πόση έρευνα κρύβει από πίσω;

Έχω πάθος για την ιστορία. Η έρευνα είναι κοπιαστική, αλλά ευχάριστη. Νομίζω ότι διαβάζοντας ιστορία, στην ουσία φιλοσοφείς με τον τρόπο του Καστοριάδη. Γνωρίζοντας τι είχε συμβεί σε ανθρώπους και πολιτισμούς κατανοείς καλύτερα τον εαυτό σου και τους άλλους. Όταν γράφεις πλέον ένα ιστορικό μυθιστόρημα, δεν ερευνάς απλώς μια εποχή, την ζεις.

5. Πόσο εύκολο ήταν να γράψετε για μια εποχή τόσο μακρινή από εμάς; Γιατί δεν επιλέξατε την σύγχρονη πραγματικότητα, αφού στοιχεία και αξίες, όπως η αδελφική αγάπη, ο έρωτας, η αγωνία για τη Λευτεριά (οποιασδήποτε μορφής), το καθήκον και η οικογενειακή υπόληψη, είναι πράγματα που απασχολούν και στη σύγχρονη εποχή;

Το προηγούμενό μου μυθιστόρημα «οι αισιόδοξοι» αφορούσε τη σύγχρονη εποχή. Όμως το σήμερα με κούρασε. Αποφάσισα να ταξιδέψω πίσω στο χρόνο και να πάω στην «πηγή» τη σύγχρονης εποχής. Μου φάνηκε πιο βαθύ και πιο ψυχαγωγικό. Κι έχω πάρει μια απόφαση από τότε. Τα σενάρια που γράφω θα αφορούν το σήμερα, τα μυθιστορήματα την ιστορία μας. Βέβαια, δεν κοστίζει και τίποτα να αλλάξω γνώμη στο μέλλον.

6. Με ποιον ήρωα του βιβλίου θα ταυτιζόσασταν περισσότερο και γιατί;

Μα φυσικά με τον Μάρκο, τον πρωταγωνιστή. Όντας η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπό, έπαιξα το ρόλο του για τρία περίπου χρόνια.

7. Στο “Μαύρο Φυλαχτό” ο Μάρκος ισορροπεί ανάμεσα σε αντιθατικές καταστάσεις, ανάμεσα στους άγραφους νόμους, στο καθήκον απέναντι στην οικογένια και στην κοινωνία και από την άλλη μεριά στον έρωτα, στα συναισθήματα που ξεφεύγουν από τα πρέπει. Κατά τη γνώμη σας τι οφείλει να διαλέγει κάποιος άνθρωπος στην πορεία της ζωής του; Τις κοινωνικές επιταγές και την ασφάλεια που αυτές επιφέρουν ή τον δρόμο της καρδιάς που μπορεί να κρύβει και κινδύνους;

Κοιτάξτε… έχω σπουδάσει στο Πολυτεχνείο, θα μπορούσα να είχα γίνει μάνατζερ, αλλά κατέληξα γραφιάς. Ξέρετε δεν είναι καθόλου σίγουρος δρόμος να γίνεσαι γραφιάς. Σε άλλους αρέσει η ρουλέτα ή το KINO, εγώ παίρνω άλλου είδους ρίσκα. Αυτό κάνει τη δικιά μου καρδιά να χτυπά.

8. Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα του βιβλίου;

Αν και δεν μου αρέσουν πολύ τα ηθικά διδάγματα, θα πω: «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία», που λέει κι ο ποιητής. Κάθε είδους ελευθερία.

9. Ποια είναι η θέση του βιβλίου στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα; Πρόκειται για αναγκαιότητα ή για πολυτέλεια;

Η τέχνη διερευνά τα μυστήρια της ανθρώπινης ύπαρξης. Αν θεωρείτε ότι τα έχει εξηγήσει επαρκώς η θρησκεία ή η επιστήμη, μην διαβάζετε μυθιστορήματα, μην πάτε στο θέατρο ή το σινεμά. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Φρόιντ είχε επηρεαστεί και εμπνευστεί από τον Ντοστογιέφσκι.

10. Πώς είστε ο ίδιος σαν αναγνώστης;

Τον τελευταίο καιρό διαβάζω κυρίως (αν και όχι μόνο) βιβλία για τον κινηματογράφο και την ιστορία ή πεζογραφήματα νέων Ελλήνων λογοτεχνών. Είναι πολύ ενδιαφέρον να αφουγκράζεσαι την εποχή σου. Ξέρεις που βρίσκεσαι. Παρακολουθείς τη σύγχρονη γλώσσα.

11. Εκτός από τη λογοτεχνία ασχολείστε και με το σενάριο και μάλιστα έχετε βραβευθεί για τη δουλειά σας αυτη. Βρίσκετε ότι ο σύγχρονος Έλληνας παράγει ακόμα πολιτισμό; Και αν ναι σε ποιούς τομείς το εντοπίζετε αυτό; (λογοτεχνία, θέατρο, μουσική, ποίηση, γλυπτική κτλ)

Αν δεν είχε προχωρήσει τόσο πολύ το θέατρο στην Αθήνα, δεν θα είχε προκύψει ο «Κυνόδοντας». Αναφέρομαι στον «Κυνόδοντα», διότι αυτός άνοιξε το δρόμο των Ελλήνων κινηματογραφιστών στο εξωτερικό. Το ελληνικό σινεμά βρίσκεται επιτέλους στα μεγάλα σαλόνια, ενώ σε κάθε γειτονιά της Αθήνας εκατοντάδες θεατρικές ομάδες δημιουργούν και πειραματίζονται. Αυτό είναι σπουδαίο. Έχουμε και πολλούς σημαντικούς λογοτέχνες. Όμως η λογοτεχνία είναι λέξεις, όχι εικόνες, και η ελληνική γλώσσα μικρή, δεν βοηθά να προχωρήσει η λογοτεχνία μας στο εξωτερικό. Μονάχα με τα εικαστικά είμαι κάπως απογοητευμένος. Δεν μου λένε κάτι. Ίσως γιατί τα περισσότερα εικαστικά έργα φτιάχνονται με το σκεπτικό ότι πρέπει να πουληθούν και να ανήκουν αποκλειστικά σε κάποιον. H street art, που έσπασε αυτά τα δεσμά, είναι σπουδαία. Γενικά αισθάνομαι πολύ τυχερός που ζω στην Αθήνα.

Το νέο βιβλίο του Βαγγέλη Μπέκα “Μαύρο Φυλαχτό” κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από της Εκδόσεις Ψυχογιός