Πήρε μόλις 8 χρόνια για να φτάσει ο άνθρωπος στο φεγγάρι από τότε που ο Αμερικανός πρόεδρος, John F. Kennedy έκανε την τολμηρή δήλωση το 1961 – και αυτό έγινε σε μια εποχή πριν ακόμη εφευρεθεί το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
Οι άνθρωποι είναι σε θέση να εκπληρώσουν κάποιες εκπληκτικές ικανότητες, που αποδεικνύονται από τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα του 20ού αιώνα. Αλλά έχουμε φτάσει οριακά την κορυφή;
Νέα έρευνα δείχνει ότι έχουμε.
Από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρατηρήθηκε σταθερή αύξηση του IQ των νέων. Ονομάστηκε “φαινόμενο Flynn”- phenomenon Flynn – το όνομά του από το έργο του ερευνητή της Νέας Ζηλανδίας James Flynn – περιέγραψε ένα φαινόμενο στο οποίο το ανθρώπινο νοημοσύνη αυξήθηκε με ρυθμό περίπου τριών IQ βαθμών ανά δεκαετία τον 20ό αιώνα.
Ωστόσο, αυτό έχει αποδειχθεί ότι αυτό κορυφώθηκε γύρω στο 1975 με τα αποτελέσματα IQ πλέον να έχουν “πέσει” σημαντικά. “Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε επιβράδυνση ή ανατροπή αυτής της τάσης σε αρκετές χώρες”, γράφουν οι ερευνητές σε νέο άρθρο που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στο Proceedings of the National Academy of Sciences. .
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί παράγοντες που θα μπορούσαν να εξηγήσουν το λεγόμενο φαινόμενο Flynn, συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής στον τρόπο με τον οποίο διδάσκουμε μαθηματικά, την επιστήμη και τη γλώσσα ή ίσως επειδή οι αλλαγές στην ανθρώπινη νοημοσύνη στον ψηφιακό κόσμο δεν καταλαμβάνονται καλύτερα από το παραδοσιακό IQ δοκιμές.
Οι επιστήμονες στη Νορβηγία πρότειναν πρόσφατα να καταλάβουν τι θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί δεν δοκιμάζουμε τόσο υψηλά όσο εκείνα που γεννήθηκαν πριν από περίπου 50 χρόνια.
Οι ερευνητές του Κέντρου Οικονομικής Έρευνας, Ragnar Frisch, στη χώρα ανέλυσαν περίπου 730.000 αποτελέσματα δοκιμών IQ από 18 έως 19 χρονών Νορβηγούς άνδρες που πήραν τις εξετάσεις στο πλαίσιο της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας τους.
Οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν μεταξύ του 1970 και του 2009 και έδειξαν μια καμπή για το φαινόμενο Flynn που εμφανίστηκε για τις γεννήτριες γεννήσεων μετά το 1975, που αντιστοιχούσαν σε επτά λιγότερα σημεία IQ ανά γενιά, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Όσοι γεννήθηκαν το 1991 πέτυχαν περίπου πέντε μονάδες χαμηλότερα από εκείνους που γεννήθηκαν το 1975 και τρία σημεία χαμηλότερα από εκείνα που γεννήθηκαν το 1962.
Παρόλο που είναι σημαντικό να μην εξάγουμε πολύ ευρέα ή συγκεκριμένα συμπεράσματα από μια τέτοια ανάλυση, ένας εμπειρογνώμονας χαρακτήρισε τα ευρήματα “ανησυχητικά”.
“Αυτό είναι το πιο πειστικό στοιχείο για την αντιστροφή του αποτελέσματος του Flynn”, δήλωσε στην εφημερίδα The Times στο Ηνωμένο Βασίλειο ο ψυχολόγος Stuart Ritchie από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
“Αν υποθέσετε ότι το μοντέλο τους είναι σωστό, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά και αρκετά ανησυχητικά.”
Οι Νορβηγοί ερευνητές υποθέτουν ότι η παρατηρούμενη αλλαγή οφειλόταν σε περιβαλλοντικούς παράγοντες και όχι σε οικογενειακούς παράγοντες.
“Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα του διοικητικού μητρώου με πληροφορίες σχετικά με τις οικογενειακές σχέσεις και τις γνωστικές ικανότητες για τρεις δεκαετίες νορβηγικών κοριτσιών γεννήσεων ανδρών, αποδεικνύουμε ότι η αύξηση, το σημείο καμπής και η παρακμή του φαινομένου Flynn μπορούν να ανακτηθούν από τη διακύμανση εντός των οικογενειών σε βαθμολογίες νοημοσύνης” ο ερευνητής έγραψε.
“Αυτό αποδεικνύει ότι οι μεγάλες αλλαγές στη μέση νοημοσύνη της κοόρτης αντικατοπτρίζουν τους περιβαλλοντικούς παράγοντες και δεν αλλάζουν τη σύνθεση των γονέων, γεγονός που με τη σειρά του αποκλείει αρκετές εξέχουσες υποθέσεις για τα οπισθοδρομικά αποτελέσματα του Flynn.”
Το φαινόμενο αυτό διαπιστώθηκε από τον ερευνητή στην ψυχολογία Τζέιμς Φλιν και δείχνει πως η τάση για αύξηση της ευφυΐας, η οποία παρατηρήθηκε σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ανθρωπότητας, σταμάτησε στην εποχή μας και άρχισε μάλιστα μια τάση μείωσης της ευφυΐας.
Το ενδιαφέρον στη νορβηγική μελέτη είναι το γεγονός ότι συγκρίνει μεταξύ τους τα IQ αδελφών, δηλαδή προσώπων που προέρχονται από το ίδιο ακριβώς κοινωνικό περιβάλλον και έχουν συγγενικά γονίδια.
Στα αδέλφια αυτά, το IQ αυξανόταν κατά 0,20 μονάδα κατ’ έτος ανάμεσα σ’ αυτά που γεννήθηκαν το 1962 και εκείνα που γεννήθηκαν το 1975. Στη συνέχεια μειωνόταν κατά 0,33 μονάδα κατ’ έτος ανάμεσα σ’ αυτά που γεννήθηκαν το 1975 και αυτά που γεννήθηκαν το 1991.
Η μείωση της ευφυΐας δεν οφείλεται καθόλου ούτε στα γονίδια ούτε στην κοινωνιολογία, σύμφωνα με τους οικονομολόγους. «Αν και τέτοιοι παράγοντες μπορεί να υπάρχουν, η επίδρασή τους είναι αμελητέα σε σύγκριση με άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες», υποστηρίζουν.
Ως μη κοινωνιολογικούς και μη γενετικούς παράγοντες θεωρούν «την πτώση των εκπαιδευτικών αξιών», “την επιδείνωση των εκπαιδευτικών και σχολικών συστημάτων», την «τηλεόραση και τα μέσα ενημέρωσης”, “την επιδείνωση της εκπαίδευσης στους κόλπους των οικογενειών”, “την επιδείνωση της διατροφής” και “την επιδείνωση της υγείας”.
«Αν και τα αποτελέσματά μας υποστηρίζουν τη θέση σύμφωνα με την οποία οι κύριοι παράγοντες του φαινομένου Φλιν είναι περιβαλλοντικοί και ποικίλλουν μεταξύ των οικογενειών, δεν είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε την αιτιώδη δομή των υποκείμενων περιβαλλοντικών φαινομένων».
