Η διαταραχή ελλειματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (Attention deficit hyperactivity disorder-ADHD) είναι μία από τις πιο κοινές νευρωσικές διαταραχές που διαγιγνώσκονται στα παιδιά, ωστόσο πλήττει και τους ενήλικες σε μεγάλο βαθμό και ειδικά εάν δεν έχει διαγνωσθεί ή αντιμετωπιστεί από την παιδική ηλικία, στην ενηλικίωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (National Institute of Mental Health), πάνω από 1 στα 10 παιδιά έχουν ADHD. Ο αριθμός μειώνεται στους ενήλικες – περίπου το 4% του συνολικού πληθυσμού πάσχει από ελλειματική προσοχή, με τους άνδρες να έρχονται πρώτοι στα ποσοστά.
Μια μελέτη του 2016 διαπίστωσε ότι οι άνδρες που τους διέγνωσαν ADHD αυξήθηκαν κατά 0,4% από το 1999 έως το 2002 και 1% από το 2007 έως το 2010 – δηλαδή υπερδιπλασιάστηκαν. Επιπλέον, τα ποσοστά των ενηλίκων που έλαβαν φάρμακευτική αγωγή για την καταπολέμηση της εν λόγω διαταραχής, αυξήθηκαν από το 2009 έως το 2014, ενώ το ποσοστό των παιδιών που λαμβάνουν φάρμακα για την ίδια νεύρωση, έχει μειωθεί.
Η διαταραχή ADHD προκαλεί δυσκολία στη συγκέντρωση και γενικότερα σην εστίαση για μεγάλη χρονική διάρκεια σε ένα πράγμα (ομιλία, διάλεξη, μάθημα, εργασία, project κλπ), ενώ παρατηρείται και μια υπερκινητικότητα που χαρακτηρίζει τις κινήσεις και τη συμπεριφορά σας και μια δυσκολία ελέγχου της σκέψης και του σώματος γενικά. Πρόκειται για μια διαταραχή που εκτυλίσσεται κατά την ανάπτυξη ενός ατόμου και συνήθως ξεκινάει από την παιδική ηλικία.
Στην ενηλικίωση βέβαια όπου οι υποχρεώσεις, τα tasks και οι ευθύνες είναι αυξημένες, το ίδιο και το άγχος, χρειάζεται σοβαρή διαχείριση και καταπολέμηση για να μπορέσει ένας να απαλλαγεί από αυτό ή να ζήσει κρατώντας την ήδη υπάρχουσα ελλειματική προσοχή, υπό έλεγχο.
Παρατίθενται 10 ενδεικτικά συμπτώματα τα οποία αν σας συμβαίνουν ή υπάρχουν στη ζωή σας δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε ADHD, αλλά καλού κακού καλό είναι να το τσεκάρετε. Η πρόληψη είναι σοφή μέθοδος γενικά στη ζωή μας.
Όταν σε τακτά χρονικά διαστήματα, που ξεφεύγει από το κανονικό, κάνετε διαλείμματα για να χρησιμοποιήσετε το μπάνιο.
Όταν διαρκώς διακόπτετε το συνομιλητή σας, είτε αλλάζετε θέμα όταν συζητάτε. Αυτό μπορεί να οφείλετε στην ανυπομονησία σας αλλά συνδέεται με τη μνήμη εργασίας (working memory) και παρατηρείται πολύ συχνά σε ανθρώπους με ελλειματική προσοχή.
Όταν δεν αντέχετε την αναμονή. Κι αυτό ισχύει σχεδόν για όλα. Από το πότε θα φάτε, πότε θα έρθει το λεωφορείο, όταν αισθάνεστε εδώ και τώρα την ανάγκη να ψωνίσετε ή ακόμα κι όταν τσεκάρετε διαρκώς το κινητό σας και τις ενημερώσεις σας. Όχι, δεν είναι τόσο φυσιολογικό. Αυτό συνδέεται και με τις «οδούς επιβράβευσης» του εγκεφάλου (reward pathways in brain), οι οποίες είναι υπεύθυνες για την (καθυστερημένη) ικανοποίηση που μπορεί κάποιος να νιώθει λόγω γεγονότων όπως τα παραπάνω.
Όταν ξεκινάτε νέο χόμπι ή δραστηριότητα κάθε εβδομάδα. Το άτομο δεν εστιάζει κάπου πραγματικά. Ψάχνετε οτιδήποτε καινούργιο και καινοτόμο, δεν ικανοποιείστε εύκολα με συνέπεια να χάνετε το ενδιαφέρον σας και να αναζητάτε αλλού ικανοποίηση. Πάντα στη γύρα και με μότο I can’t get no satisfaction.
Έχετε ανεξήγητα έντονη ανυπομονησία στο τιμόνι, που οδηγεί σε κυκλοθυμία, απρόβλεπτη και αρνητική συμπεριφορά, πράγμα που σας βγαίνει σε εκνευρισμό και άκρως ακατάλληλες λεκτικές και μη εκφράσεις θυμού, λόγω εκτόνωσης, αλλά και γιατί το άτομο μπορεί ασυνείδητα να νιώθει εγκλωβισμένο.
‘Όταν περιμένετε (χωρίς να το προγραμματίζετε ή να το συνειδητοποιείτε) να δείξουν οι δείκτες του ρολογιού μεσάνυχτα και αργότερα για να ασχοληθείτε σοβαρά με μια παρουσίαση, ένα project, κάτι που πρέπει να γίνει, ενώ είχατε χρονικά την ευκαιρία να το κάνετε νωρίτερα. Αυτό συνδέεται και με το πώς δομείται το πρόγραμμα σας. Έτσι, ο χρόνος περνάει ταχύτερα κι εσείς στρεσάρεστε ακόμα περισσότερο.
Βάζετε προτεραιότητες σε λιγότερο σημαντικά ή και ανούσια πράγματα. Πολλές φορές αναβάλλετε αυτό που όντως περιμένουν οι άλλοι από εσάς για να αποσπάσετε τον εαυτό σας με κάτι άλλο. Βάλ’τε χρονόμετρο, πρόγραμμα και ρυθμίστε το γιατί πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, ό,τι αναβάλλετε τείνει να σας «στοιχειώνει».
Είστε προσκολλημένοι στο κινητό σας. Αναζητάτε διαρκώς μια απόσπαση από το παρόν σας και τι καλύτερο από το να παίξετε ή να συνομιλήσετε στο τηλέφωνο; Μπορεί να βρίσκετε τον εαυτό σας να στέλνει μηνύματα ενώ σας μιλάει κάποιος ή να κάνετε update της κατάστασης σας στα social media κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης.
Η διάθεση σας ποικίλλει, με άλλα λόγια έντονη κυκλοθυμία. Αλλά εδώ πρόκειται για κλινική περίπτωση. Μπορεί να νιώθετε τη μία εξαιρετικά καλά και ανεβασμένος και μια σκέψη ή μια εικόνα ή μια πληροφορία να σας ρίξει στα τάρταρα.
Το σχολείο στα παιδικά σας χρόνια υπήρξε κυριολεκτικά μια δοκιμασία για εσάς. Θυμηθείτε ή ρωτήστε τους γονείς σας για το τι θυμούνται να τους αναφέρουν οι δάσκαλοι σας, εάν ήσασταν ήσυχοι ή διαρκώς μετατοπιζόσασταν είτε σωματικά είτε πνευματικά. Συνήθως τα σημάδια υπάρχουν και σε μικρές ηλικίες αν δεν είναι ήδη εμφανή. Η υπερδραστηριότητα, η υπερκινητικότητα, ο ακραίος αυθορμητισμός και η ανυπομονησία είναι σίγουρα συστατικά της διαταραχής ADHD σε μικρές ηλικίες.
