Λίγα πράγματα γοητεύουν τόσο την ανθρώπινη σκέψη και προκαλούν την ανθρώπινη περιέργεια, όσο η εξερεύνηση του σύμπαντος. Αυτή η διαρκής αναζήτηση της επιβεβαίωσης πως δεν είμαστε ο μόνος ανθρώπινος πολιτισμός που εξελίχθηκε, είναι αρκετή να κάνει την αστρονομία μία από τις πιο γοητευτικές και αξιοζήλευτες επιστήμες. Κι αν στην Ελλάδα υπάρχει ένας τόπος που “κοιτάζει τ’ άστρα” αυτός σίγουρα είναι ο Σκίνακας, το Αστεροσκοπείο του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σκαρφαλωμένο σε μια απόκρυμνη κορφή του Ψηλορείτη, σε ύψος 1760 μέτρων! Οι πύλες του για το κοινό ανοίγουν λίγες φορές το χρόνο και πάντα στην διάρκεια του καλοκαιριού. Το πλήθος που συρρέει σε κάθε τέτοια ανοιχτή εκδήλωση στο Αστεροσκοπείο είναι ευθέως ανάλογο του ενδιαφέροντος Ελλήνων και επισκεπτών για τα όσα γίνονται εκεί.
Η θέα από την κορυφή αποζημιώνει απλόχερα τον κόπο του επισκέπτη -αν και ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος είναι απρόσμενα καλός- και δικαιολογεί αυτόματα την επιλογή των ερευνητών για την τοποθεσία. Το κρύο είναι πάντα διαπεραστικό και το τοπίο αυστηρό, όμοιο με τις μνήμες ποu το ‘χουν σμιλέψει.
Όσο για τούτη δω την κορφή, πήρε το όνομα της από μία καταβόθρα, που υπάρχει στην περιοχή και η οποία διατηρεί το χιόνι και κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Πριν, λοιπόν, ανακαλυφθεί ο τεχνητός πάγος, έρχονταν από το Ηράκλειο οι άνθρωποι και έπαιρναν το χιόνι κατεβαίνοντας στην καταβόθρα μ’ ένα πολύ χοντρό σκοινί, έναν σκοίνακα. Κι έτσι δόθηκε το όνομα στην περιοχή. Και εκεί, στην απόλυτη κυριαρχία της φύσης, εγκαταστάθηκε το Αστεροσκοπείο της Κρήτης, μοναδικό σημάδι ανθρώπινης παρουσίας, που όμως έδεσε αρμονικά με το τοπίο, φροντίζοντας οι γραμμές του οικοδομήματος του να παραμείνουν λυτές και παραδοσιακές. «Ένα ακόμη … μάτι του ανθρώπινου νου προς το σύμπαν» το είχε χαρακτηρίσει στην τελετή εγκαινίων ο τότε πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας Λευτέρης Οικονόμου .
“Good luck Mr Gorsky” – H απολαυστική ιστορία του διάσημου κοσμοναύτη Νιλ Άρμστρονγκ
Το Αστεροσκοπείο χτίστηκε και θεμελιώθηκε με την βοήθεια τριών συνιστωσών: του Πανεπιστημίου Κρήτης, του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας και του τοπικού πληθυσμού. Ταυτόχρονα αποτελεί δείγμα της άψογης επιστημονικής συνεργασίας Ελλήνων και Γερμανών ερευνητών. Έτσι σ’ ένα χώρο, που άλλου είδους ιστορικά γεγονότα σημάδεψαν την πορεία του (Ναζιστική βία την περίοδο της κατοχής) στήθηκε ένα … κάστρο επιστημονικής συνεργασίας των δύο λαών, ό,τι ευγενέστερο έχει να επιδείξει ο σύγχρονος πολιτισμός.
Το Αστεροσκοπείο του Σκίνακα στεγάζει τρία τηλεσκόπια: ένα μικρό των 30 εκατοστών, ένα δεύτερο 60 εκατοστών και το μεγαλύτερο με διάμετρο κατόπτρου 1,3 μέτρα. Ήδη με το κατά πολύ μικρότερο τηλεσκόπιο των 30 εκ., που λειτουργεί στο Σκίνακα από το 1986, έχουν επιτευχθεί σημαντικές αστρονομικές παρατηρήσεις, όπως η ανακάλυψη νέων νεφελωμάτων, που προέρχονται από αστρικές εκρήξεις Σούπερ Νόβα στο Γαλαξία μας, η ανακάλυψη νέων πλανητικών νεφελωμάτων (που περιβάλλουν Λευκούς Νάνους) αλλά και η καλύτερη διεθνώς παρατήρηση του κομήτη Austin.
Ταξίδι στα έγκατα της γης: Μία βόλτα στη “Γαλάζια λίμνη” της Ελλάδας!!! (βίντεο)
Το Αστεροσκοπείο στήθηκε με την συνεργασία του Ινστιτούτου MAX PRANCK της Γερμανίας και έγινε ευρύτερα γνωστό όταν το 1986 -με την αρχή της λειτουργίας του- παρατήρησε τον περιβόητο κομήτη του HALEY, που στις αρχές του αιώνα είχε προκαλέσει πανικό, καθώς κάποιοι υποστήριζαν ότι θα συγκρουστεί με την γη. Αφού τελικά η ουρά του απομακρύνθηκε οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι κυρίως αποτελείτο από πάγο. Το τηλεσκόπιο που έκανε εκείνες τις παρατηρήσεις -ή έστω ένα από αυτά που «είδαν» τον κομήτη- ήταν το μικρό τηλεσκόπιο των 30 εκ. του Αστεροσκοπείου Σκίνακα.
Και ενώ κάτω – μακρυά στην πολύβουη και κοσμοπολίτικη Κρήτη τα φώτα και το άγχος της καθημερινότητας εμποδίζουν τους ανθρώπους να στρέψουν το βλέμμα τους στον έναστρο ουρανό και να ξαναθέσουν στον εαυτό τους τα πανάρχαια ερωτήματα για την δομή και την δημιουργία του σύμπαντος, εκεί στο γυμνό τοπίο που απλόχερα τους προσφέρει ο Ψηλορείτης, οι σύγχρονοι «μάγοι» της αστρονομίας, ανιχνεύουν το σύμπαν, προσδοκώντας να ανοίξουν νέα «παράθυρα» στην ανθρώπινη γνώση.
Διαβάστε ακόμη:
Διαβάζοντας το “γονιδίωμα” ενός φραπέ – Ο καφές των Ελλήνων και τα μυστικά του
Στα άδυτα του CERN – Το πιο εντυπωσιακό πείραμα του κόσμου σε ένα βίντεο
